Dużo mówimy o wrażliwości. Coraz głośniej też o radzeniu sobie w trudnych sytuacjach i budowaniu odporności psychicznej. Dobra wiadomość jest taka, że na rezyliencję mamy wpływ. Eksperci zachęcają, aby potraktować ją jako zasób, który można rozwijać. Jak zatem wzmacniać odporność psychiczną?
Mała podpowiedź: nie dajmy się zwariować. W tym złożonym świecie nie pomoże dokładanie sobie kolejnego projektu, który ma na celu “naprawienie siebie”. Dobrze zauważyć w sobie odporność, którą już mamy i zacząć zgłębiać temat. I też najlepiej podejść do tego ciekawością i otwartością. Mam poczucie, że dopiero zaczynamy o tym rozmawiać, a zagadnienie jest bardzo szerokie…
Rezyliencja: co to?
Rezyliencja (z łac. resilire – odbić z powrotem, sprężyście odbić się), czyli odporność psychiczna, to umiejętność radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Chodzi zarówno o duży stres (żałoba, utrata pracy), permanentny stres (pandemia, wojna w Ukrainie czy niestabilna sytuacja geopolityczna, przemoc, katastrofa klimatyczna) czy niepokój na co dzień. Rezyliencja to nie tylko “genetyczne” radzenie sobie, ale także efekt “treningu”. To cecha osobowości, którą można wyćwiczyć.
Odporność psychiczna dziewczynek i kobiet
To umiętność ważna dla każdego, niezależnie od płci. Koncentruję się jednak na dziewczynkach i kobietach z uwagi na amerykańskie wyniki badań. Cytując “Kosmos dla dziewczynek”:
Objawów lęku doświadcza aż 31% dziewcząt i młodych kobiet w USA (w Polsce nie ma dostępnych wyników odpowiednio szeroko zakrojonych badań). Dziewczynki odczuwają większą presję i więcej objawów napięcia psychicznego niż chłopcy. Co więcej, choć uczucie lęku występuje coraz powszechniej wśród ogółu młodzieży, to szybciej wzrasta u dziewczynek.
„Jak budować odporność psychiczną dziewczynek? Poradnik.” konsultacja merytoryczna lek. med. Katarzyna Komendant
Na kliniczną depresję cierpi 1% dzieci przedszkolnych powyżej drugiego i trzeciego roku życia, 2% dzieci w wieku 6–12 lat oraz do 20% dzieci powyżej 12. roku życia.
„Jak budować odporność psychiczną dziewczynek? Poradnik.” konsultacja merytoryczna lek. med. Katarzyna Komendant
Wpływa na to szereg czynników: model wychowania, stereotypy płciowe, patriarchalna kultura i wiele innych.
Jak budować rezyliencję dziewczynek i kobiet?
“Kosmos dla dziewczynek” wylicza kilka cennych rad:
- Doceniaj, nie oceniaj. Zauważ włożoną pracę, nie patrz tylko na rezultaty.
- Dawaj córce swoją uwagę.
- Wspieraj działania córki, jej plany i marzenia nawet gdy masz na to inny pomysł. Zachęć do ją wybierania wyzwań.
- Pozwól sobie i swojej córce na błędy, perfekcjonizm jest pułapką, a bycie autentycznym uczy akceptować i lubić siebie.
- Nie porównuj jej do innych! Spraw, żeby poczuła, że ją cenisz za to, jaka jest, a nie jaka powinna być.
Takie działania pomogą budować relację między Tobą a córką i wzmocnią Was obie. Jeśli masz ochotę na więcej takich treści, znajdziesz je w e-booku na stronie Kosmosu dla dziewczynek. To też punkt wyjścia dla Ciebie nawet jeśli nie masz córki.
Odporność psychiczna: czym jest dokładnie?
Wróćmy jeszcze na chwilę do samego pojęcia.
Twórcy i prekursorzy odporności psychicznej, to Peter Clough, Keith Earl oraz Doug Strycharczyk. Oni opracowali model 4C, czyli kluczowe filary odporności psychicznej. Model pomaga określić, co czyni człowieka silniejszym. To przydaje się w psychologii pozytywnej (która bada potencjał człowieka), naukach społecznych, biznesie czy sporcie.
- Pewność siebie (confidence) – wiara we własne możliwości.
- Zaangażowanie (commitment) – wytrwałość w osiąganiu założonych celów, a także poczucie odpowiedzialności za jakość wykonania zadań.
- Kontrola (control) – poczucie sprawczości, czyli wpływ na swój los oraz kontrola własnych emocji.
- Wyzwanie (challenge) – zdolność do wychodzenia ze strefy komfortu. To także traktowanie trudnych życiowych doświadczeń jako szansy na nauczenie się czegoś nowego.
Gdy patrzę na ten schemat, rozumiem go i akceptuję. Jednocześnie wiem, że trudno utrzymać wszystkie te 4 czynniki na wysokim poziomie cały czas. Życie bardziej przypomina sinusoidę. Co nie znaczy, żeby się nie starać. 🙂 Chodzi przecież o to, żebyśmy lepiej funkcjonowały nie tylko w świecie, ale same ze sobą.
Czasem możemy sobie nie radzić
Dlaczego odporność psychiczna to taki nośny temat? W “Charakterach” można przeczytać, że “radzenie sobie”, to kulturowo jedna z najbardziej cenionych umiejętności. Tymczasem: czy nie wydaje Wam się, że odporność psychiczna to też odpuszczenie? Nie zawsze trzeba “cisnąć”. Zdarza się, że okoliczności wymagają, żeby zrobić krok w tył, zatrzymać się i coś przemyśleć. Gdy nabierzesz sił, spojrzysz na sytuację z innej perspektywy i podejmiesz decyzję zgodną z samą sobą.
Kryzys może być początkiem transformacji. A prężność emocjonalna to także branie życia takim, jakie jest. I akceptacja swojej siły i kruchości.
Artykuł to dopiero początek pisania o odporności psychicznej, dlatego wiele obszarów jedynie liznęłam. Planuję je pogłębiać. 😉
Tekst powstał w ramach barterowej współpracy z Fundacją Kosmos Dla Dziewczynek.
Co sądzisz o artykule? Jak budujesz swoją odporność psychiczną? Podyskutujmy! 🙂
Źródła:
https://sklep.kosmosdladziewczynek.pl/produkt/pdf-odpornosc-psychiczna-dziewczynek
https://charaktery.eu/artykul/o-tym-jak-sie-odnalezc-jak-ksztaltowac-odpornosc-psychiczna
