Istnieje kilka obszarów, w których sytuacja kobiet jest coraz lepsza (rozwój zawodowy, przywództwo, mówienie o życiu w kontekście planety), ale nadal są dziedziny wymagające poprawy (bezpieczeństwo kobiet, przemoc domowa, kwestie reprodukcyjne). Znajdziesz tutaj również inspirujące kobiety z różnych obszarów działania. Wybrałam kilka zjawisk i osób, które malują pewien obraz sytuacji kobiet w Polsce i na świecie, a konkretniej – rosnący aktywizm w debacie społecznej, politycznej i gospodarczej. Przeczytaj i podziel się swoimi spostrzeżeniami! A może dodasz coś od siebie?
O sytuacji społeczno-politycznej kobiet w Polsce i na świecie można mówić godzinami. Ostatni rok przyniósł sporo przełomów, ale także kontynuację różnych trendów z poprzednich lat. Jak to jednak streścić w pigułce i jednocześnie Was zaciekawić? 😊 Podejmuję się tego karkołomnego zadania! Wybrałam kilka kluczowych obszarów, kluczowych dla funkcjonowania i bezpieczeństwa kobiet. To oczywiście subiektywny wybór, ale chciałam, by artykuł był wystarczająco zwięzły, żebyście go przeczytali w całości (i nie zasnęli w trakcie). 😉
Zatem, weźcie coś do picia w dłoń i jedziemy!
Troska o przyrodę: w duchu Simony Kossak
Simona Kossak – biolożka, buntowniczka, artystka i inspirująca postać z niezwykłym życiorysem. Pochodząca z legendarnej rodziny Kossaków, zyskała miano „czarownicy” i „królowej puszczy”. Jej życie i praca w Puszczy Białowieskiej były dowodem na to, jak ważna jest troska o naturę i dbanie o planetę. Simona podważała nie tylko stereotypy dotyczące kobiet, ale także zmieniała sposób, w jaki patrzymy na przyrodę.
Jeśli jeszcze nie widzieliście filmu „Simona Kossak”, który ukazuje jej życie i działalność, serdecznie polecam. To historia o determinacji, pasji i miłości do natury. Simona uciekła z rodzinnego Krakowa, by znaleźć swoje miejsce w Białowieży – z dala od trudnych relacji rodzinnych i w otoczeniu dzikiej przyrody.
Dbałość o planetę
W 2024 roku troska o środowisko naturalne stała się jeszcze bardziej widoczna dzięki działaniom kobiet, które zmieniają świat na lepsze. Przykłady działań można mnożyć:
- Dominika Lasota, polska aktywistka klimatyczna, prowadziła kampanie na rzecz zrównoważonego rozwoju i transformacji energetycznej. Jej działalność nie tylko inspiruje, ale również mobilizuje do działania młodsze pokolenia.
- Maria Clara Santos z Brazylii zorganizowała programy edukacyjne dla dziewcząt z rejonu Amazonii, ucząc je, jak dbać o lokalny ekosystem i walczyć z deforestacją.
Każda z tych kobiet udowadnia, że małe kroki mają wielki wpływ. Sadzenie drzew, walka z plastikiem czy edukacja ekologiczna – wszystko to tworzy większy obraz działań na rzecz planety.
Przeciwdziałanie stereotypom płciowym. #WomenInMaleFields
Stereotypy płciowe, mimo upływu lat, wciąż są powielane – często automatycznie, jako wzorce wyuczone w dzieciństwie. Ich wpływ jest ogromny, zarówno na życie zawodowe, jak i osobiste kobiet i mężczyzn. W pracy zawodowej efektem tych przekonań jest np. „szklany sufit” oraz gender pay gap – luka płacowa, która w Polsce wciąż wynosi kilkanaście procent. Oznacza to, że tyle mniej zarabiają kobiety na tych samych stanowiskach. Więcej o tym przeczytasz w artykule money.pl oraz w “Polityce”.
Przykłady stereotypów:
W tabelce poniżej możesz zobaczyć przykłady funkcjonowania tradycyjnych stereotypów płciowych: tabela przetłumaczona z tradycyjnych stereotypów płciowych.
Takie zerojedynkowe podejście ogranicza współpracę, otwartość na innych i wyrządza szkody – zarówno kobietom, jak i mężczyznom.
Tabelka przetłumaczona z: https://scalar.usc.edu/works/index-2/media/traditional-gender-stereotypes
Kampania w social mediach #WomenInMaleFields
Jedną z odpowiedzi na ten problem jest kampania w sociaol mediach #WomenInmaleFields, czyt. dosłownie: kobiety w męskich branżach. Kampania #WomenInMaleFields odniosła sukces, prezentując inspirujące historie kobiet, które odniosły sukces w takich zawodach jak budownictwo, inżynieria czy mechanika oraz bezpardonowo obalając stereptypy płciowe.
Co osiągnęła kampania?
- Ukazano sylwetki kobiet, takich jak inżynierki, budownicze mostów czy mechaniczki lotnicze, które swoją pracą udowadniają, że płeć nie ma znaczenia, jeśli chodzi o kompetencje i pasję.
- Stworzono przestrzeń do dyskusji o tym, jak stereotypy blokują rozwój dziewcząt i kobiet. Kampania obnażyła, jak działają stereotypy płciowe i ile krzywdy wyrządza mizoginia (kobiety odrówciły role i uprawiały mikroagresje w stosunku do mężczyzn).
Docenię tutaj równie znajomą Martynę Wajdę, w sieci funkcjonującą jako @ejsiostro, któa zorganizowała w tym roku Festiwal Kobiet, czyli przestrzeń dla kobiet, w której dyskutowały kobiety pracujące w męskich branżach. Sama w takiej pracuję, dlatego ten trend jest dla mnie dość ważny 🙂
Bezpieczeństwo kobiet. Zmiana definicji gwałtu w Polsce i sprawa Gisèle Pelicot
W polskim prawie zmieniła się definicja gwałtu, a do tego przyczyniły się Anita Kucharska-Dziedzic i Danuta Wawrowska, posłanka Lewicy i prawniczka. Po nowelizacji z 28 czerwca 2024 r. w Kodeksie karnym, zgwałcenie rozumiane jest jako doprowadzenie innej osoby do obcowania płciowego przemocą, groźbą bezprawną, podstępem lub w jakikolwiek sposób mimo braku jej zgody. [dopisek: “zgoda” w polskim prawodawstwie jest z definicji interpretowana jako świadoma i dobrowolna, dlatego nie ma wyjaśnień w nowelizacji].
Zgoda jest kluczowa
Dotychczasowy zapis w Kodeksie karnym stanowił: „Kto przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem doprowadza inną osobę do obcowania płciowego, podlega karze pozbawienia wolności od 2 do 15 lat”.
Dlaczego to ważne?
Do tej pory nie liczyła się kwestia zgody, tylko konieczność stawiania wyraźnego oporu. W ten sposób dochodziło niestety do takich absurdów, że krzywdę 14-latki nie uznano za gwałt i nie skazano oprawcy, bo dziewczyna “nie krzyczała” albo “była umalowana”. Aż nóż się w kieszeni otwiera, bo przecież reakcja na krzywdę może być zupełnie różna: krzyk, ale też zamrożenie.
Kontynuacja #MeToo
Ta nowelizacja jest krokiem w kierunku zmiany traktowania osób pokrzywdzonych. Jeśli jesteśmy już przy tym temacie, to twarzą walki o godność w sytuacji gwałtu jest Gisèle Pelicot. Francuzka przez 10 lat była odurzana i wykorzystywana seksualnie przez męża i 47 mężczyzn. W tej sprawie 19 grudnia zapadł najwyższy możliwy we Francji wyrok 20 lat więzienia dla męża kobiety. Gisèle podkreśliła, że chce jawnego procesu, ponieważ to nie ona powinna się wstydzić, a oprawcy. W ten sposób chciała pomóc innym ofiarom gwałtu i pokazać, że nie są same w tej traumatycznej sytuacji.
Jej historia stała się symbolem walki o prawa kobiet i wzmocniła debatę publiczną na temat przemocy seksualnej. Wpisuje się również w szerszy kontekst ruchu #MeToo, który nadal inspiruje kobiety do głośnego mówienia o swoich doświadczeniach. Co ważne, sprawa Gisèle sprowokowała rewizję przepisów dotyczących zgwałceń w kilku krajach Europy.
Życzenia na Nowy Rok!
Na dziś (i ten rok). Jest jeszcze wiele tematów, które zasługują na rozwinięcie, m. in. zdrowie psychiczne kobiet, mężczyzn i dzieci, otwarcie na temat bezdzietności czy prawa kobiet rodzących. W kolejnych wpisach możecie się też spodziewać recenzji książki o inteligencji seksulanej.
Zapraszam do komentowania i życzę udanego 2025 roku!
A Wy, co dodalibyście do tej listy?
